Rulmanlar
Rulmanlar; teknik olarak radyal ya da dairesel olarak çalışan yataklama elemanlarıdır. Sürtünmenin minimuma indirilmesi için iki bilezik arasında konumlandırılmış olan makara ya da bilyaların, hassas bir konumda ve birbirlerine hassas bir şekilde hizalanmış olarak yerleştirilmesini sağlar. Rulmanlar; iç ve dış bilezikler arasında yuvarlanan sistemler aracılığı ile minimum sürtünmede çalışır ve döner hareket yapar. Bu sayede farklı yükler taşımayı da sağlar. Rulmanlar; kayarak değil, yuvarlanarak hareket ettiği için daha az enerji ile kullanılır.
Rulman Çeşitleri Nelerdir?
Rulmanlar, ihtiyaca yönelik olarak farklı çeşitlerde üretilmektedir. Genel olarak bilyalı ve makaralı rulmanlar olmak üzere iki temel çeşitte üretilmektedir. Bilyalı ve silindirik rulmanlar ise sahip oldukları özelliklere göre farklı yerlerde kullanılmaktadır. Rulmanların kullanım alanları ise oldukça fazla olmaktadır. Uçaklarda, trenlerde, metrolarda, otobüslerde, dişçilerde, kamyonlarda, beyaz eşyalarda, mikroskoplarda ve rüzgâr panellerinde yaygın şekilde kullanılır.
Bilyalı Rulmanlar(Radyal)
Bilyalı rulmanlar tüm rulman tipleri içerisinde en yüksek devir sayısı sınırına eşittir. Bu tarz rulmanlarda bilyaların küresel yapısı nedeniyle bilyaların sadece üst noktası halka yataklarına temas etmektedir. Bu nedenle makaralı rulmanlara göre daha az yüzey teması sağladıklarından daha az sürtünme ile daha yüksek devir sayıları elde edilebilir. Radyal boşluğa bağlı olarak, normal çalışma şartlarında eksen konumuna bağlı olarak 8-16 dakika açı altında eğik takılabilirler. Standart seri imalat programınlarında genellikle temassız kapaklı, tek sıra bilyalı rulmanlar olduğu gibi temaslı contalı rulmanlarda bulunmaktadır. Her iki tarafında da kapağı bulunan rulmanlar bakım gerektirmez ve 20-120 (253K-293K)arası çevre koşullarında çalışmaya uygundur. Çift sıra Bilyalı rulmanların radyal yük taşıma kapasitesi tek sıralı olanlara göre daha yüksektir ancak eksenel olarak daha az yük taşıyabilirler. Eğik konumlara da müsait değildir.
Makaralı Rulmanlar
Silindirik makaralı rulmanlar parçalarına ayrılabilen radyal rulmanlardır. Makaralar ve yuvarlanma yolları arasındaki çizgisel temas uygun şekle getirilmiş ve gerilimler bu yolla giderilmiştir. Radyal yük taşıma gücü 2-4 dakika arasında bir eğriliğe müsaade edilmektedir. Bu rulmanlar bilyalı olanlara göre çok daha dayanıklıdır. Çok zor dağılırlar.
- Rulman Parçaları ise:
- Dış Bilezik
- İç Bilezik
- Kafes (Çelik, Pirinç, Polyamid)
- Yuvarlanma Elemanları
Rulmanlar; birbirine zıt yönlerde dönen iki halka içerisinde konumlanmıştır. Buna göre makaralar aracılığı ile minimum sürtünmede oluşmaktadır. Buna ek olarak hareketlerin en az güç harcama ile iletilmesini sağlar. Bundan dolayı da boyutlarına göre farklı yükler taşır. Sürtünmenin azaltılması ve buna bağlı şekilde hareketlerin minimum kayıpla iletilmesini sağlamaktadır. Sürtünmenin oluşturduğu etkiyi de obsorbe etmektedir. Bu sayede daha az enerji sağlamaktadır.
Rulmanlar Nerede Kullanılır?
Rulmanlar; hemen hemen her makinede çeşitli ebatlarda kullanılır. Günümüzde 300 binden daha fazla rulman çeşidi bulunmaktadır. Her makinenin işlevi de büyüklüğü ile doğru orantılı olarak değişmektedir. Geniş bir kullanım alanına sahip olan bu rulmanlar, yatay veya dikey olarak çalışabilir. Bunlara radyal ya da eksenel rulmanlar denilmektedir. Rulmanlar birçok alanda kullanılmaktadır. Hayatımızın her alanında rulmanlar kullanılır. Makinelerde, araçlarda, fön makinelerinde ya da trenler gibi farklı alanlarda sıkça kullanılmaktadır. Rulmanların ömrünü etkileyen en önemli detay; kaliteli rulmanlar kullanmaktır. Kaliteli rulmanlar; daha yüksek devirde, daha az gürültüde çalışır. Buna rağmen daha dayanıklı şekilde imal edilmektedir.